Transkrypcje – czym są i kiedy są potrzebne? Podczas przeprowadzania wywiadu z jedną osobą lub większą grupą ludzi zazwyczaj używa się dyktafonu — jednoczesne robienie notatek wymaga podzielności uwagi, a i tak nie zawsze zdąży się zapisać wszystkich cennych informacji. Później jednak ciężko bazować tylko na nagraniu, zwłaszcza jeśli jest ono kiepskiej jakości. I tu do gry wkracza transkrybent, zadaniem którego jest wykonanie transkrypcji.
Co to jest transkrypcja?
Jest to tekst sporządzony na podstawie nagrania dźwiękowego. Często towarzyszy mu obraz, co w znacznym stopniu ułatwia pracę transkrybentów. Transkrypcje dzielą się na:
- standardowe (wygładzone);
- pełne (zwane też dosłownymi);
Te pierwsze mają na celu wierne przełożenie dźwięku na tekst, ale z pominięciem powtórzeń, wtrąceń, zawahań, czy zachowań niewerbalnych (np. chrząknięć). Ich zadaniem jest zatem zachowanie ogólnego sensu wypowiedzi. Osoba wykonująca transkrypcje koryguje błędy składniowe, czy gramatyczne respondentów. Tekst ma wyglądać przejrzyście tak, aby łatwo można było go potem przeczytać.
Jeśli chodzi o teksty pełne, wypowiadane zdania są bardzo dokładnie przepisywane, inaczej mówiąc słowo w słowo. Transkrypcje te uwzględniają wszystkie powtórzenia oraz zachowania i odgłosy słyszalne podczas wywiadów — zarówno pochodzące od rozmówców (np. śmiech, płacz, długa pauza), jak i z zewnątrz (np. dźwięk syreny na ulicy). Nawet jeżeli osoby wypowiadają się nieskładnie, zaczynają zdanie, ale nie kończą go lub uznają coś za nieważne i nie doprowadzają historii do końca, w tekście nie może tego zabraknąć.
Kiedy zleca się transkrypcje profesjonalistom?
Oczywiście wydawać by się mogło, że każdy zleceniobiorca może samodzielnie przesłuchać plik audio i na jego podstawie stworzyć tekst. Wbrew pozorom nie jest to jednak takie proste. Nawet gdy treść źródłowa jest krótka i dobrej jakości, należy pamiętać jeszcze o dokonaniu korekty interpunkcyjnej. To z kolei oznacza dodatkowe nakłady czasowe.
Profesjonalne firmy świadczące tego typu usługi, posiadają wykwalifikowany personel, który dysponuje odpowiednim sprzętem i narzędziami pracy. Każdy transkrybent wyposażony jest w dobre słuchawki nauszne, które wytłumiają odgłosy z zewnątrz (np. to, co dzieje się za oknem lub w pokoju obok).
Niezbędne okazuje się specjalistyczne oprogramowanie ułatwiające pracę: edytory tekstu, określone formatki, programy, które zapewniają ciągłość pisania bez konieczności używania kursora oraz stały dostęp do internetu.
Wszystkie wyżej wymienione czynniki mają wpływ na szybkość realizacji zlecenia. Ponadto klienci zgłaszają się do firm transkrypcyjnych (lub osób fizycznych działających w tej branży), gdy:
- treść źródłowa występuje w obcym języku — takie transkrypcje przejmują osoby mówiące biegle w języku użytym w nagraniu. W tym wypadku warto zaznajomić się z ofertą biura tłumaczeń, która często obejmuje przekształcanie audio w formę tekstową;
- plik dźwiękowy jest kiepskiej jakości — dla pracowników przepisujących to chleb powszedni. Niezadowalająca jakość nagrania najczęściej wynika z posługiwania się słabym dyktafonem. Głosy zanikają, nie da rozróżnić się słów, zmienia się głośność nagrania, przez co transkrybent musi je odsłuchiwać kilkakrotnie;
- zakłócenia utrudniają wychwycenie poszczególnych wypowiedzi — dotyczy to sytuacji, kiedy wywiad przeprowadzany jest w miejscu publicznym, np. w kawiarni, barze, parku;
- nagrana osoba mówi bardzo szybko lub niewyraźnie — czasami zdarza się, że respondenci z natury mówią szybko, przez co ich zdania brzmią jak jeden zlepek wyrazów. Prawdziwą zmorą nawet dla specjalisty w dziedzinie transkrypcji jest niezrozumiała mowa rozmówcy. W obu przypadkach praca zabiera dużo czasu, ponieważ sprowadza się do wielokrotnego przesłuchiwania tego samego fragmentu wywiadu.
Transkrypcje a branże, w których najczęściej są używane
Firmy transkrypcyjne oraz osoby trudniące się tym zajęciem wychodzą naprzeciw wszystkim klientom, zapewniając każdemu z nich indywidualne podejście i realizację zlecenia na najwyższym poziomie. Jak w każdej dziedzinie, także i tutaj istnieją pewne normy. Kto najczęściej korzysta z transkrypcji?
Na pierwszym planie należy wymienić instytucje badawcze zajmujące się badaniem opinii społecznej. Organizują one spotkania z ludźmi o różnym przekroju demograficznym. Wywiady mogą być indywidualne lub zbiorowe (fokusowe). Badania rynku dotyczą różnych tematów: konsumenckich, społecznych, politycznych, etc. Każde spotkanie wymaga podsumowania w formie sprawozdania, które służy dalszej analizie statystycznej. Stąd wynika konieczność nagrywania rozmów, a następnie przełożenia ich na tekst. Łatwiej bowiem zrobić raport na podstawie treści, którą ma się przed oczami, aniżeli odsłuchując rozmowę kilka razy.
Usługi transkrypcyjne coraz bardziej doceniają studenci będący na etapie pisania pracy dyplomowej. Zawarta w niej hipoteza wymaga sprawdzenia. Musi być ona podparta różnymi metodami badawczymi, do których zalicza się m.in. wywiad. Młodzi ludzie głównie z powodu braku czasu zwracają się więc do firm zewnętrznych z prośbą o wykonanie transkrypcji, która będzie pomocna przy zakończeniu pracy.
