Witamina A co daje? Witamina A to powszechnie stosowana nazwa kilku związków organicznych należących do grupy retinoidów. W związku z tym określana jest zamiennie retinolem, akseroftolem, beta-karotenem oraz prowitaminą A. Jest witaminą rozpuszczalną w tłuszczach. Występując w roślinach gromadzi się i występuje w formie karotenoidów. Natomiast w organizmie witamina A magazynowana jest pod postacią retinolu w wątrobie albo tkance tłuszczowej.
W historii medycyny została zbadana i opisana najwcześniej spośród wszystkich znanych witamin. Zanim specjaliści odkryli beta- karoten Grecy, Egipcjanie oraz Rzymianie leczyli skutki jej niedoborów objawowo. Chorobę określano wtedy kurzą lub zmierzchową ślepotą, a terapia opierała się na spożywaniu surowej lub gotowanej wątroby zwierzęcej. Witamina A pełni znaczącą rolę w wytwarzaniu czerwonych krwinek, wspiera także proces gojenia się ran. Poprawia wygląd skóry. W jaki sposób wpływa na nasz organizm? Jakie ma znaczenie w codziennym funkcjonowaniu?
Jakie są najważniejsze informacje o witaminie A?
Witamina A to związki chemiczne stanowiące grupę karotenoidów. Są kluczowym składnikiem odżywczym, który jest rozpuszczalny w tłuszczach. Najważniejszym związkiem jest retinol, który jest jednocześnie nazwą zamienną witaminy A. Związek zbudowany jest aż z 40 atomów węgla. Należy do związków nienasyconych, co daje mu charakterystyczne zabarwienie. W komórkach roślinnych znajduje się w chloroplastach, które odpowiadają za pochłanianie energii oraz ochronę przed nadmiarem promieniowania słonecznego. Pierwsze wzmianki o witaminie A pojawiły się w 1931 roku. Od 1947 roku produkowana jest na skalę przemysłową. Gdzie jest jej najwięcej? Cennym źródłem witaminy A są przede wszystkim warzywa, w tym: szpinak. marchew, dynia. Występują w nich jako prowitamina, która dalej przekształcana jest w retinol, a następnie magazynowana w wątrobie. W źródłach zwierzęcych występuje jako retinoid. Są to między innymi: tran, wątroba, mleko, jajka. Jakie jest dzienne zapotrzebowanie na witaminę A? Dorosły mężczyzna powinien jej dostarczać około 900 µg każdego dnia.
Jak jest rola witaminy A w organizmie?
Witamina A pełni ważną rolę w prawidłowym działaniu narządu wzroku. Uczestniczy także w procesach odpornościowych, podziałach komórkowych, a także syntezie hormonów steroidowych. Wpływa również na stan skóry, włosów oraz paznokci, a także rozwój embrionalny czy płodność. Witamina A ma duże znaczenie dla układu autoimmunologicznego organizmu. Stymuluje proces gojenia się ran, a także pobudza szpik kostny do wytwarzania czerwonych krwinek. Ze względu na rozpuszczalność witaminy w tłuszczach, jej niedobory są niezwykle rzadkie. 
Organizm potrafi przecież skutecznie magazynować witaminę. Niestety jej nadmiar jest bardzo szkodliwy dla organizmu. Specjaliści są zgodni, że witamina A pełni przede wszystkim podstawową rolę w budowaniu odporności organizmu. Ponadto ma również inne działania, istotne dla sprawnego funkcjonowania organizmu. Przede wszystkim wpływa na poprawę widzenia, wzmacniając oczy i wzrok. Reguluje wzrost tkanki nabłonkowej oraz pozostałych komórek organizmu, a także poprawia zdolność regeneracyjną komórek. Wskazuje się na jej właściwości przeciwnowotworowe. Może znacząco ograniczać ryzyko lub opóźniać rozwój raka jelita grubego, płuc, piersi i stercza. Badania potwierdzają, że wzmacnia układ immunologiczny, a także chroni nabłonek układu oddechowego przed działaniem drobnoustrojów. Zapobiega zakażeniom, a także wspiera walkę z bakteriami i wirusami. Pełni ważną rolę w utrzymaniu dobrej kondycji skóry, paznokci i włosów. Stymuluje gojenie ran, ma swój udział w prawidłowym funkcjonowaniu błon komórkowych. Stymuluje szpik kostny do wytwarzania czerwonych krwinek. Ma również znaczący wpływ na potencję u mężczyzn.
Zobacz również:
Jakie są objawy niedoboru i nadmiaru witaminy A?
Choć niedobór witaminy A pojawia się rzadko, jest jednak możliwy. W jaki sposób go rozpoznać? Podstawowym symptomem niedoboru tego składnika jest tzw. ślepota zmierzchowa, która spowodowana jest przez zaburzenia cyklu widzenia oraz brak odpowiedniej regeneracji układu rodopsyna (purpura wzrokowa) –retinal. Co więcej, pojawia się upośledzenia układu odpornościowego, a także zaburzenia w rozwoju fizycznym. Z kolei nadmiar witaminy A prowadzi do groźnej hiperwitaminozy. W tej sytuacji pojawiają się zaburzenia świadomości i widzenia, senność, bóle głowy, wymioty, jak i żółte zabarwienie skóry. Jeśli taki stan, podwyższonego stężenia witaminy A, utrzymuje się przez dłuższy czas, może pojawić się zwapnienie tkanek miękkich, szczególnie zastawek serca oraz złamań. Zagrożeniem dla zdrowia i życia jest uszkodzenie wątroby, toksyczność dla mitochondriów, jak i wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego. Przedawkowanie witaminy A może także wynikać z nieprawidłowego przyjmowania niektórych leków dostępnych na receptę lub niewłaściwej suplementacji. Wszystkie omówione przypadki mogą mieć poważne konsekwencje zdrowotne, dlatego należy podchodzić do nich świadomie i odpowiedzialnie.
